Στην καρδιά της Αθήνας, η πλατεία Μοναστηρακίου είναι ένας μοναδικός συνδυασμός διαρκώς μεταβαλλόμενων και ζωντανών στυλ, πολιτισμών και εποχών. Είναι αναμφίβολα μια από τις πιο γοητευτικές και ζωντανές περιοχές της ελληνικής πρωτεύουσας.
Αν απλώς σταθείτε στο κέντρο της πλατείας Μοναστηρακίου και κοιτάξετε καλά γύρω σας, μπορείτε να σχηματίσετε μια λίγο πολύ ολοκληρωμένη εικόνα του παρελθόντος και του παρόντος της Αθήνας μέσα σε λίγα τετραγωνικά μέτρα.
Η εκπληκτική ποικιλομορφία της αρχιτεκτονικής των κτιρίων της και μόνο αποτελεί την επιτομή της ταραχώδους ιστορίας της Ελλάδας .
Η διάταξη της πλατείας Μοναστηρακίου αντικατοπτρίζει την ιστορία της Αθήνας
Στη μία πλευρά της πλατείας βρίσκεται η Ορθόδοξη Εκκλησία της Παναγίας Παντάνασσας ενώ στην άλλη το τζαμί Τζισταράκη της οθωμανικής εποχής.
Χτισμένο τον 2ο αιώνα μ.Χ., οι πυλώνες της Βιβλιοθήκης του Αδριανού φαίνονται ακόμα μέσα από τις καμάρες του τζαμιού ενώ, ακριβώς από πάνω τους, η Ακρόπολη δεσπόζει στη θέα σας, σχηματίζοντας ένα εκπληκτικό σκηνικό για τη σκηνή.
Μια σειρά από νεοκλασικά κτίρια που περιβάλλουν την πλατεία, συμπεριλαμβανομένου του Σταθμού του Μετρό, προσθέτουν μια ακόμη εποχή στη λίστα με αυτά που παρουσιάζονται σε αυτόν τον μικρό χώρο.
Πρόσφατα ανακαινισμένη, η ίδια η πλατεία είναι στρωμένη με μωσαϊκά «ροές» από μάρμαρο, πέτρα και σφυρήλατο σίδερο, που συμβολίζουν την ποικιλομορφία της Μεσογείου.
Υπάρχουν τόσα πολλά περισσότερα σε αυτό το γοητευτικό μέρος από ό, τι μπορεί να σκεφτεί κανείς. Ας βουτήξουμε στη συναρπαστική ιστορία του Μοναστηρακίου και τι το κάνει τόσο μοναδικό σήμερα.
Η ιστορία της εμβληματικής πλατείας
Ο εμβληματικός σταθμός του μετρό στο Μοναστηράκι κατασκευάστηκε το 1895 όταν κατασκευάστηκε το υπέργειο μετρό. Στην πραγματικότητα ήταν ένα τρένο, όχι ένας πραγματικός υπόγειος μετρό, γι’ αυτό οι Αθηναίοι το αποκαλούν ακόμα «τρένο».
Το τρένο συνδέει το λιμάνι του Πειραιά με την Αθήνα και την Κηφισίας, μια γειτονιά στα βόρεια της Αθήνας.
Επί του παρόντος, η γραμμή του υπόγειου μετρό που συνδέει το αεροδρόμιο με την πόλη διέρχεται και από το Μοναστηράκι, καθιστώντας το σήμερα σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο.
Όπως παντού στην Αθήνα, η δημιουργία του μετρό οδήγησε σε ανακαλύψεις αρχαίων ερειπίων και αντικειμένων, μερικά από τα οποία εκτίθενται στον ίδιο τον σταθμό.
Όταν ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής του νέου σταθμού του μετρό το 2004, υπήρχαν πολλές δυσκολίες σε αυτό το σημείο της πόλης αφού εφάπτεται στην κοίτη του Ηριδανού, που ήταν ιερό ποτάμι για τους αρχαίους Αθηναίους.
Ο Ηριδανός ποταμός κυλούσε από τις πηγές του στις πλαγιές του Λυκαβηττού στην Αθήνα, ο οποίος υψώνεται 300 μέτρα (908 πόδια) πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στη συνέχεια τα νερά του κυλούσαν μέσω της Αγοράς της αρχαίας Αθήνας στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού , ένα αρχαίο νεκροταφείο, όπου φαίνεται ακόμα η κοίτη του.
Η Αρχαία Αγορά της Αθήνας
Στα αρχαία ελληνικά χρόνια, η Αγορά της Αθήνας χρησίμευε ως εμπορικός, κοινωνικός και πολιτικός κόμβος ολόκληρης της πόλης. Σε ορισμένα χρονικά διαστήματα θα πραγματοποιείται επίσης υπαίθρια αγορά.
Ήταν το καλύτερο μέρος για να συναντηθούν οι πολίτες και να συζητήσουν για το μέλλον της πόλης και οποιοδήποτε από τα πολλά άλλα θέματα της ημέρας.
Διάφοροι ναοί που χτίστηκαν για να λατρεύουν τους Έλληνες θεούς περιέβαλλαν την Αγορά, πράγμα που σήμαινε ότι ο χώρος αυτός λειτουργούσε και ως ζωτικό θρησκευτικό κέντρο.
Η Αρχαία Αγορά τώρα
Αν και τα περισσότερα από τα κτίρια στην Αγορά δυστυχώς δεν είναι καλοδιατηρημένα, μερικά από τα πιο σημαντικά κτίρια, συμπεριλαμβανομένης της Στοάς του Αττάλου, ενός αρχαίου «πολυκαταστήματος» που σήμερα στεγάζει το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς, έχουν ανακατασκευαστεί όμορφα.
Η Αγορά είναι επίσης το σπίτι του ναού του Ηφαίστου, ο οποίος ήταν ο θεός των τεχνιτών. Αυτό το κτίριο, ένας από τους καλύτερα διατηρημένους ναούς της αρχαίας Ελλάδας, κατασκευάστηκε μεταξύ 449 και 415 π.Χ.
Η αρχαία Αγορά είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα σημαντικότερα ορόσημα της πρωτεύουσας. Αν και τα περισσότερα από τα κτίρια της περιοχής έχουν υποστεί τρομερές ζημιές κατά τη διάρκεια των χιλιετιών, η ιστορική σημασία αυτού του τόπου το καθιστά απαραίτητο για όλους τους επισκέπτες στην Ελλάδα.
Κεραμεικός, Αρχαίο Νεκροταφείο Αθηνών
Ένας από τους σημαντικότερους αλλά λιγότερο επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας είναι ο Κεραμεικός, το αρχαίο νεκροταφείο της Αθήνας, το οποίο ήταν σε συνεχή χρήση από τον ένατο αιώνα π.Χ. μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Πριν η περιοχή μετατραπεί σε νεκροταφείο, υπήρχαν εκεί μια σειρά από εργαστήρια κεραμικής, με αποτέλεσμα η περιοχή να ονομαστεί Κεραμεικός, από το «κεράμος», που σημαίνει «αγγειοπλαστική» στα ελληνικά.
Η γειτονιά χωρίστηκε σε δύο μέρη από τα αρχαία τείχη της Αθήνας, τα λεγόμενα Θεμιστόκλεια Τείχη.
Το εξωτερικό τμήμα, που βρισκόταν έξω από τα τείχη της πόλης, μετατράπηκε σε νεκροταφείο, αλλά το εσωτερικό τμήμα συνέχισε να είναι κατοικημένη περιοχή.
Οι σύγχρονες αρχαιολογικές ανασκαφές της περιοχής ξεκίνησαν το 1870. Το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών έχει αναλάβει τις ανασκαφές από το 1913 μέχρι σήμερα.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει στήλες ναών, μαρμάρινα αγάλματα και κτερίσματα, καθώς και χιλιάδες τάφους και ερείπια διαφόρων δημόσιων κτιρίων.
Χίλιοι επιπλέον τάφοι, που χρονολογούνται από τον 4ο και 5ο αιώνα π.Χ., βρέθηκαν κατά την κατασκευή του σταθμού του Μετρό Κεραμεικός.
Οι επισκέπτες μπορούν να δουν όλες τις συναρπαστικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις σε ένα μικρό μουσείο που βρίσκεται δίπλα στην είσοδο του χώρου.
Τζαμί Τζισταράκη
Ακριβώς δεξιά του σταθμού Μοναστηρακίου, το Τζαμί του Τζισταράκη Αγά στέκεται ως σύμβολο των ημερών της Τουρκοκρατίας στην πόλη της Αθήνας.
Ο Τζισταράκης ήταν ο κάποτε Οθωμανός ηγεμόνας της Αθήνας που πήρε τη μοιραία απόφαση να χτίσει ένα τζαμί το 1759 στην πλατεία του Παζαριού (αγορά), όπως ήταν παλαιότερα γνωστή αυτή η πλατεία.
Ο θρύλος λέει ότι ο Τζισταράκης διέταξε να καταστραφεί μια αρχαία στήλη από το Ναό του Διός και να γίνει γύψος για να ασπρίσουν τους τοίχους του τζαμιού του.
Ωστόσο, μια φοβερή πανούκλα κατέστρεψε την πόλη τον επόμενο χρόνο και ο λαός της πόλης κατηγόρησε τον Τζισταράκη ότι προκάλεσε την ξαφνική έξαρση της ασθένειας.
Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική λαϊκή παράδοση, όλα τα αρχαία τεχνουργήματα είναι εμποτισμένα με πνεύματα και δεν πρέπει ποτέ να τα ενοχλούν για κανένα λόγο.
Όπως το είδαν, η απόφαση του Τζισταράκη να καταστρέψει τις κολώνες εξόργισε τα πνεύματα, τα οποία εκδικήθηκαν στέλνοντας πανούκλα στην πόλη.
Τελικά ο Οθωμανός ηγεμόνας συνελήφθη με εντολή του Σουλτάνου και καταδικάστηκε σε θάνατο με αποκεφαλισμό.
Μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, το Τζαμί μετατράπηκε σε αποθήκη και οπλοστάσιο, ενώ κάποια στιγμή χρησιμοποιήθηκε και ως φυλακή.
Από την αναστήλωσή του το 1915, λειτούργησε ως μουσείο χειροτεχνίας και από το 1975 εκθέτει μια συλλογή αγγείων των αρχών του 20ου αιώνα από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Οθωμανική και τη σύγχρονη Τουρκία.
Βιβλιοθήκη του Αδριανού
Η Βιβλιοθήκη του Αδριανού, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο Τζαμί Τζισταράκη, είναι το πιο εντυπωσιακό αρχαίο κτίριο σε όλο το Μοναστηράκι.
Μέρος του φιλόδοξου κατασκευαστικού προγράμματος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού, η βιβλιοθήκη χτίστηκε τον δεύτερο αιώνα μ.Χ.
Όταν τελείωσε, ήταν ένα από τα πιο πολυτελώς διακοσμημένα κτίρια της αρχαίας Αθήνας και ήταν η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη της πόλης.
Στον πίσω τοίχο της βιβλιοθήκης φυλάσσονταν τα πιο πολύτιμα βιβλία και ειλητάρια. Το τεράστιο συγκρότημα περιελάμβανε επίσης αναγνωστήρια και αμφιθέατρα και διέθετε μια μεγάλη αντανακλαστική πισίνα στο κέντρο του, δημιουργώντας ένα γαλήνιο περιβάλλον που ήταν κατάλληλο για τη λειτουργία του κτηρίου.
Δυστυχώς, το 267 μ.Χ. η εισβολή μιας ανατολικογερμανικής φυλής που ονομαζόταν Ερούλιας είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του κτηρίου και οι Αθηναίοι δεν κατάφεραν ποτέ να επαναφέρουν τη βιβλιοθήκη στην παλιά της αίγλη.
Η Μονή Παντάνασσας
Ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία Παντάνασσα βρίσκεται επίσης στις παρυφές της πλατείας Μοναστηρακίου.
Οι μελετητές έχουν συζητήσει την ακριβή ημερομηνία κατασκευής της εκκλησίας, αλλά η επικρατούσα θεωρία δείχνει ότι χτίστηκε τον 10ο αιώνα.
Το μικρό βυζαντινό παρεκκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία «Παντάνασσα» (η Παγκόσμια Βασίλισσα) είναι ό,τι έχει απομείνει από ένα μοναστήρι που υπήρχε μέχρι την εποχή της Ελληνικής Ανεξαρτησίας , όπου βρίσκεται τώρα η πραγματική ανοιχτή πλατεία, εξ ου και το όνομα Μοναστηράκι (που σημαίνει «Μικρό μοναστήρι»).
Η μικρή εκκλησία, η οποία λειτούργησε ως ρωμαιοκαθολικό παρεκκλήσι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του γερμανικού λαού, που ονομαζόταν Φράγκοι, τον 13ο και 14ο αιώνα, ήταν επίσης ιδιωτική ιδιοκτησία ενός Βενετού ευγενή κάποτε.
Η εμφάνιση του βυζαντινού ναού άλλαξε δραστικά από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αναστήλωσης τον δέκατο έβδομο αιώνα.
Στο πρόσφατο παρελθόν, ο ναός αποκαταστάθηκε όσο το δυνατόν περισσότερο στην αρχική του μορφή και εξακολουθεί να λειτουργεί ως ένας από τους αρχαιότερους και ιστορικότερους ναούς της πόλης των Αθηνών.
Από τεράστιες βιβλιοθήκες μέχρι αρχαία ποτάμια, καταραμένα τζαμιά και εκκλησίες χιλιετιών, η πλατεία Μοναστηρακίου είναι αναμφίβολα ένας τόπος τεράστιας ιστορικής σημασίας και εξαιρετικής ομορφιάς.
Επιλέξτε μια δωρεάν ξενάγηση ή απλώς περιπλανηθείτε μόνοι σας και εξερευνήστε τη συναρπαστική ιστορία που έχει να προσφέρει αυτή η καταπληκτική γειτονιά της Αθήνας.
